sevgili yazar dostlarım, bu geceki konumuz, uyuşturucular.
yine savaş ay ve a takımı tarzında, uyuşturucuların inine gireceğiz. uyuşturucuların birbirinden farkını inceleyeceğiz. Birbirlerine göre etken maddelerini görecek, insan üzerinde ne gibi etkiler yaptıkları konusunda bilinçleneceğiz. uzun bir macera bizi bekler.
kokain,
eroin,
lsd,
amfetamin,
nikotin,
esrar,
efedrin,
taş (crack),
,
metamfetamin, bonzai, kahve,
çay,
kola vb. uyuşturucuların derinlemesine incelemelerini yapacağız..
-- sözlüğe şafak operasyonu yapılmasına karşı uyarı --
UYARI: '' Bu Yazı Kişisel Deneyimler Sonucu Değil, Bir Hekim Gözüyle Bilgilendirme Amaçlı Yazılmıştır. Uyuşturucunun Her Türlüsünün Kullanımı Yasaktır Zararlıdır Kulanmayınız Kullandırmayınız''
kişinin özgürlüğünü, özerkliğini, ortadan kaldıran her şey bağımlılıktır. bu bağımlılıklar genelde bir madde üzerinden konuşulur. bu maddeler yukarıda yazdıklarımız gibi psikoaktif keyif verici maddelerle ilgilidir. kişi yaşamını, bu maddeleri bulmaya harcıyor ve her bulduğunda bu maddeyi kullanım dozu artıyorsa (tolerans), maddeyi kullanmadığında kriz, ve yoksunluk sendromu denilen durumları yaşıyorsa bu kişiye bağımlı diyoruz. bu bağımlılığı oluşturan maddeler çok çeşitli olabilir.
beynimizin içinde dopamin dediğimiz nörotransmitter ile beraber çalışan nucleus accumbens denilen bir bölge vardır. bu bölge beynimizin ödül mekanizmasıdır. mesela çok güzel bir yemeği canımız ister, ve üzerine o yemeği yersek bu bölge aktif hale gelir zevk dediğimiz duyguları yaşarız. bu nucleus accumbens bölgesi beynimizde trigger zone bölgesi ile sürekli ilişkili çalışır. bu trigger zone bölgesi kanda bulunan çeşitli kimyasallara tepki vermekle yükümlüdür. dopamin reseptörü olarak çok zengin bu bölge uyarıldığında, mide kaslarını gevşeterek kusmaya sebebiyet verir. evrimsel süreçte zararlı ve yabancı bir şey yediğimizde bu kusmamıza sebebiyet verir. hatta yol tutması araç tutması dediğimiz olay da denge problemidir. bununla ilişkilidir.
özellikle eroin bağımlıları, eroini kullandıktan sonra bu trigger zone bölgesi uyarılır hale gelir ve kişiyi kusturur. bu sebepten dolayı eroin bağımlıları eroini kullandıktan sonra kusmamak için sola doğru yatarlar.
isterseniz önce en çok kullanılan uyuşturucu olan sigaradan başlayalım.
1. bölüm sigara, çay ve kahve.
sigara tütünün sigara şeklinde içimi, beyindeki dopamin (zevk) reseptörlerine ulaşmanın en kolay yoludur. sigara dumanı ile alınan nikotin, eğer bütün reseptörleri doldurmuşsa daha fazla sigara içmek, reseptörleri daha fazla doyurmaz. zaten 1 dal sigara beyindeki bütün nikotin reseptörlerini doyurmak için etkilidir. sigaraların uzun veya kısa olması daha büyük zevk vermeyi sağlamaz. kişinin bir dal sigaradan sonra reseptörlerini tekrar uyarıp zevk alabilmesi için aradan 45 dakika gibi bir sürenin geçmesi gerekir. bu da günde 16 saat uyanık kalan bir insan için günde 20 dal sigaraya denktir. bütün sigara paketlerinde de standart 20 adet sigara olmasının sebebi budur. kullanım arttıkça, beyindeki reseptör sayısı da arttığı için doz giderek artıyor.
sigaranın (diğer tüm bağımlılıkların) ilk içiminde olduğu gibi kafa yapmamasına tasiflaksi denir. ne yaparsanız yapın ilk içtiğiniz hazzı yaşayamazsınız. ve o eşik gün geçtikçe artar..
sigaranın gebe kadınlara da çok kötü etkileri vardır. anneden süt vasıtasıyla etken zararlı maddeler bebeğe de geçer. zeka ve büyüme geriliği, ileri dönemlerde ön motor becerilerinde eksiklik, hatta kronik sorunlara bile yol açar. sigara, cinsel yönelim olarak beynimizde hipotalamus bölgesinden gnrh dediğimiz bir salgıyı da uyarır. bu salgı kadınlarda erken ovuluasyona sebebiyet verir. burada tecavüz ve istismara uğrayan kadınların gebe kalmasının kolay olması adında çok yeni bir çalışma mevcut, bunu eklemeyceğim tartışmaya açık bir konudur. ama gebe kalma riski ''kısa vadede'' artabilir. otonom sinir sistemini de uyararak, sindirimi hızlandırır. içildikten 10--15 dakika sonra ansızın tuvalete çıkma ihtiyacı hissettirir.
çay ve kahve,çay ve kahvenin içinde bulunan etken madde metilksantinlerdir ( Teofilin (çay), Kafein (çay ve kahve)
bu madde beynimizdeki bütün günün yorgunluğu zaten üzerimde, dur şuraya serileyim diyen adenozin salgısının yerine kafein olarak bağlanarak, bizi dinç ve ayakta tutmaya yarar. kas kasılmalarını hızlandırır, solumu genişletir, çarpıntı yapması bu yüzdendir. midede sfinkter dediğimi kusmayla aynı olan kas bölgesini uyararak reflüye sebebiyet verir çoğu zaman. ama çay ve kahvenin adenozinlere bağlanarak sadece kişiyi ayakta tutma aksiyonu arttırma hissi bulumaktadır. bunun dışında herhangi bir etkisi yoktur. (zihin açma, hafıza güçlendirme vs). dünyadaki en büyük bağımlılıklarda 1. sıradadır.
EroinBağımlılıklar içerisinde, en kolay yakalanılan tek bir dozu bile çok yüksek şekilde kişiyi ağına düşürmeye yeterli bir maddedir. etken maddesi diasetil morfindir, ve morfinin kendisinden 6 kat daha hızlı beyni aktive eder. afyon bitkisinden morfin, morfinin işlenmesinden diasetil morfin üretilir. kullanan kişi iyilik hissine kapılır.
etkisi 4-6 saattir. tedavisi zordur, bunu tedavi etmek için verdiğimiz ağır uyuşturucular bile ayrı bir tedavi gerektirir.
eroin bağımlıları eroini vücuduna damar ve solunum yolu olmak üzere iki şekilde alırlar. bağımlılar sürekli yorgun ve kişisel bakımlarını yapamazlar ve sürekli kilo kaybederler. dışarıdan kötü bir görünüme sahiptirler. sedatif bir madde olduğundan, kişide coşku neşe sevinç rahatlama gevşeme serilme gibi etkenler görülür. içildikten hemen sonra göz bebekleri büyür, burun akıntısı, terleme ishal ve ateş görülür. ülkemizdeki eroinin çağırma kod adları genelde beyaz peynir, beyaz ve kaşardır.
Ekstazi - Ecstasyilk ana etken maddesi metilendioksimetamfetamin'dir. beyinde bulunan bütün seratonini salgılatır. ilk alındığında 30-40 dakika içinde etkisini gösterir. kişide, mutluluk neşe coşku rahatlık, zindelik gibi etkileri vardır. ama bu tamamen aldatıcı bir durumdur. etkisini yitirdikten sonra beyindeki bütün serotoninin salgılanmasına bağlı ağır depresyonlar yaşanır. ilk 30-40 dakika içinde acı eşiğinde yükselme, diş sıkma, göz bebeklerinde aşırı büyüme ve hareketlilik, cinsel iktidarsızlık, ve iştah kaybı yaşanır. ekstazi kullanımında, aşırı su kaybı oluştuğu için, bağımlıların su tüketmeleri gerekir. ancak bu su tüketimi çoğu zaman aşırıya kaçtığı için hiponatremi dediğimiz ölüme kadar gidebilen su zehirlenmesine sebebiyet vermektedir. bağımlılar hapı oral yolla aldıktan sonra, ani bir adrenalin boşalması yaşar. kendilerini çok enerjik hissedip, ses, görüntü koku ve dokunsal faailiyetlerinde hassasiyetleri artar. özgüveni arttırır.
ülkemizdeki ekstazilerin tamamı sahtedir ve resmen uyuşturucu değil bir zehirdir içerisine, depolarizan(kas gevşetici), arsenik(fare zehri) eklenerek sahte bir kafa yaşamaya sebebiyet verir. gece kluplerinde, yoksul mahallelerde çerez gibi satılmaktadır. bu kişiler bu tarz şikayetlerle hastaneye gelseler bile herhangi bir antidod (zehirli maddenin etkisini azaltacak madde) olmadığı için, gözlerimizin önünde ölmekteler. renkli renksiz baskılı ibadullah çeşidi bulunmaktadır. bu maddenin, bir üst segmenti ise kokaindir. ülkenin zengini kokain kullanır, fakiri ekstazi adı altında satılan zehri kullanır. aşırı doz alımında, bayılma nöbet geçirme, bilinç kaybı, panik atak gibi sorunlara sebebiyet verir. antidodu bulunmadığı için psikoterapi ile bıraktırılmaya çalışılır. ülkemizdeki çağrılış kod adı, şekerdir.
KokainEn fazla bağımlılığı olan ve kullanıldığı an etkisini gösteren bir maddedir.
güney amerikada yetişen, uyarıcı olduğu için yaprakları çiğnenen Erythroxylon coca bitkisinden üretilen bir alkoloididir. ve 1880'de ilk defa anestezik madde olarak kullanılmıştır. Vazokonstriktif ve analjezik etkilerinden yararlanmak üzere halen göz, burun ve boyun cerrahisinde lokal anestetik olarak kullanılmaktadır. 1884'de kokainin genel farmakolojik etkilerini içeren bir çalışma yapan Sigmund Freud'un biyografisini yazanlar Freud'un bir süre için kokain bağımlısı olduğunu belirtmişlerdir. kokain, kullanıldığı anda etkisini gösterir. ve dışarıdan bakan bir kişinin, kokain kullanıldığını anlaması mümkündür. kokaini kullanan kişilerin ve uzun vadede kullanımında, kişiler hayatlarının amacını yitirdiğini düşünmeye başlarlar. kullanımı sonrasında yoğun mutluluk ve neşe yaşanır, buruna çekme yolu en sık tercih edilen yoldur. enjektör yolu ile kullanılacaksa kokain suda bekletilir, ve enjekte edilir 10 sn içinde etki eder. hatta camlar toz haline getirilip eroin ile karıştırılarak burundan çekilmesi yöntemleri de vardır. (cam burun damarlarını kesip, kokaini kana karıştırsın diye) ünlüler arasında yaygındır, sokak havyarı olarakta bilinir. daha sonraları yoğun depresyonlar ve bunalımlar başlar, bağımlılar maddeye sahip olabilmek için her şeylerini feda edebilirler.
Esrardünyanın en yaygın kullanılan yasadışı maddesidir. Esrarın en etkili formu haşhaş denilen bitkinin çiçek bölümünden veya yapraklarındaki kuru, kahve-siyah, reçineli sızıntısından elde edilmektedir. esrar sigara gibi içildiğinde öforizan etkisi hemen görülür, 30 dakikada en yüksek seviyesine ulaşır, 2-4 saatte sonlanır. kullanan kimselerde, göz kızarıklığı çarpıntı ağız kuruluğu en yaygın belirtiler arasındadır. kronik kullanımında testosteron düzeyi ve sperm sayısının azalması, kadınlarda kısırlık ve yeni doğan bebeğin düşük doğum ağırlığa sahip olması görülebilir. D ikkat ve tepkilerde yavaşlamaya sebep olur. Esrar bağımlılığının huzursuzluk, uykusuzluk, iştah azalması, kilo kaybı ve tahammülsüzlük gibi psikolojik ve fizyolojik yoksunluk belirtileri vardır.
Kişi esrarı kullandıktan sonra sebepsiz yere gülmeye başlar, denge kaybı, reflekslerde yavaşlama olur, Uzun süre ve yüksek miktarda esrar kullanan kişilerde birkaç gün süren halüsinasyon, duygusal gel-gitler ve bilinç bulanıklığı da yaşanmaktadır.
Taş (Crack)Kokain hidroklorik formuna sodyum bikarbonat (kabartma tozu) veya amonyak ve su eklenerek elde edilen formudur. Toz halinde olan kokainin küçük taşlara benzeyen şeklidir. çok Hızlı sürede etki gösterir ve ilk kullanımdan sonra bağımlı olma riski çok yüksek olan bir maddedir. crack(taş) kokainin en güçlü ve en tehlikeli formudur. Kokaine göre etkisi daha çabuk gelişmeye başlar ve ölümcül olma durumu daha fazladır. kokaine sahip olan kişiler kullandığı için, kullananların maddi durumları iyi olmak zorundadır.
yakılıp dumanı sigara gibi içe çekilierek kullanılır. 10-15 saniye içerisinde etkisini gösterir. taş(crack) kişiyi mutsuz, huzursuz ve endişeli hissetirir ve bağımlı daha çok içerek bu etkiyi geçireceğini zanneder. kullanımında sürekli dozu artar. uykusuzluk, kabus görme, anskiyete yapar. uzun süreli kullanımlarında, beyin damarlarında tıkanma, felç, kan damarlarında tıkanma yapma riski çok yüksektir. ülkemizdeki çağırma kod adı, çakıl, taş, mücevherdir.
bu bağımlılıkların dışında antipsikotik ilaçlardan çoğunun el altından satıldığını biliyoruz. mesela rivotrilin cesaret hapı diyerek piyasada roj diye satıldığının bilindiği gibi. adrenalini taklit eden amfetaminlerin ve metamfetaminlerin merdivenaltında üretilip satıldığı bir ülkede yaşıyoruz. ayrıca anestezi bölümlerimizde bu saydığım uyuşturuculardan yüzlerce kat daha etkili karışımlar ve ilaçlar bulunuyor. bunların da ayrı bağımlılığı vardır. mesela piyasa aldolan dediğimiz ilacın bağımlısı kaynamaktadır. doktor ve hemşirelerden de aldolan bağımlısı çok çıkmakta. hastanelerde yerlere yatıp aldolan isteyenler sistemlere yazılıp bir daha herhangi bir hastanenin acilinde kendisini kesse bile verilmemesi gerektiği şartı koşulmuştur. . maalesef uyuşturuculardan yatırdıklarımızın çoğu ellerimizde ex olmaktadır...
içmeyelim içirmeyelim efendim..
yazının sonuna kadar gelenler bir alkışı hak ettiler.