umarım aşağıda belirttiğim hiçbir durumu yaşamazsınız, ancak bunlar hayatın gerçekleridir. bu üzücü gerçeklik bizim başımıza geldiğinde, bu bilgileri bilmezsek ve gerekli zamanda yoksa sevdiklerimizin gözümüzün önünde yok olup gidebilir...
bunları bilelim, ama kader bize bunlarla karşılaştırmasın...
hepinizi seviyorum, haydi başlayalım..
kazalardaki ölümerin %50 si olay anındaki ilk 30 dakika içerisinde olmaktadır. doğru ilk yardım uygulamaları ile bu oran çok çok aşağı çekilebiliriz. ilk yardımın amacı, ilaç tıbbi ekimpan olmaksızın ilaçsız bir şekilde yaşamsal fonksiyonların devamlılığını, durumun daha kötüye gitmesine engel olmaktır...
size, arkadaş, abi, dost ve bir doktor tavsiyesi bırakıyorum.
bir hayatı ölümün ellerinden çekip almanız gerektiğinde 'cesur olun'
ister yaralı, ister doktor olun. unutmayın, ölümü ancak cesaret yenebilir...
bir kazaz yerinde, öncelikle koruma usüllerini uygulamamız gerekir. örneğin arabanın kontağını kapatmamız, gaz veya tüp vanalarını kapatmalıyız. hepatit b,c hıv.aids gibi bulaşıcı hastalıklara karşı eldiven kullanmalıyız. olay yerini görünür bir biçimde işaretlemeliyiz. meraklı kişileri uzaklaştırmalıyız. kesinlikle kaza alanında sigara içmemeliyiz. daha sonra 112 acil ekiplerini aramalı, ve telefonda telaşlı konuşmamalıyız. telaşlı olmak ekibin gelmesini geciktirir. arandığında
kesin yer ve adres, kim, hangi numaradan arıyor, olayın tanımı, hasta ya da yaralı sayısı, durumu, nasıl bir yardım aldıkları açıklamalıyız.
siz de olay esnasında, hastayı/yaralıyı konuşabiliyorsa, endişelerini öncelikle gidermemiz gerekir. hastanın kendi yarasını kesinlikle görmesine engel olmalıyız. ve özellikle yaralıyı yerinden kımıldatmamamız gerekir. yerde sürüklemek, oturur vaziyette bekletmek, ayağa kaldırmak, konuştumak bunlar kesinlikle yanlıştır. yaralıyı 1. kural kımıldatmıyoruz. olayın niteliğine göre gerekli müdahaleyi yapıyoruz.
bir olay anında, hiçbir şey bilmiyorsanız,
bir trafik ve araç kazası ise kontağı kapatıp el frenini çekerek lpg'li aracın tüp vanasını kapatın
Hasta/yaralıyı yerinden oynatmayın
Bilinci kapalı olan hasta/yaralıya ağızdan hiçbir şey
vermeyin
Hasta/yaralıları sıcak tutun
Hasta/yaralının yarasını görmesini engelleyin
Yardım ekibi gelene kadar olay yerinde kalın
Tıbbi yardım isteyin (112).
Kıvılcım oluşturacak ışıklandırma ya da çağrı araçları
kullanmayın/kullanımına izin vermeyin.
1. bölüm Solunum yolları kazalarında müdahele ve durum değerlendirmesi
olay anında öncelikle solunum yollarını kontrol etmemiz gerekir, bunu gerçekleştirebilmek için ise Hasta/yaralının ağız içini kontrol ederek yabancı
cisim varsa işaret parmağınız ile çıkarmamız gerekiyor. ardından ise Bir elinizi hasta/yaralının alnına, diğer elin 2 parmağını çene kemiğinin üzerine koyun, alından bastırılarak başı geriye doğru itip Baş Geri-Çene Yukarı pozisyonuna getirin.
ve bu durumdan sonra - bak dinle hisset - modelini 10 sn kadar uygulayacağız. bak dinle hisset anında gözümüzle solunum olmadığına bakıp, kulağımızı yaralının ağız ve burun kısmına yaklaştırıp solunum olup olmadığını dinleyecek, nefesini ise hissedeceğiz.
bilinç kapalı ancak solunum varsa hastanın-yaralının nabzını değerlendireceğiz. yetişkin ve çocuklarda şah damarından 3 parmak ile 5 saniye, bebeklerde ise kol atardamarından 3 parmak ile 5 saniye şeklinde değerlendireceğiz. eğer solunum ve nabız alıyorsak, hastayı derhal koma pozisyonuna getirmemiz gerekir. [ileride detaylı olarak anlatacağım]
solunum yolu tıkanmaları 2 gruba ayrılır. kısmi tıkanma, tam tıkanma olarak. kısmi tıkanmada kişi Az da olsa, bir miktar hava geçişinin olduğu durumdur, Kişi öksürür, nefes alabilir, konuşabilir. İlk yardım olarak kişiye dokunulmaz ve öksürmeye teşvik edilir
tam tıkanmada ise Hava girişinin tamamen engellendiği durumdur .Kişi nefes alamaz, acı çeker gibi ellerini boynuna götürür, konuşamaz, rengi morarır.
Yetişkin ve Çocuklarda Tam Tıkanmada İlk Yardım
hastanın bilincini kontrol ederek, sırtındaki kürek kemiğine 5-7 defa aralığında vurmamız gerekir.
hastanın ağzından yabancı cismin çıkıp çıkmadığına bakmamız gerekir. eğer yabancı cisim çıkmamış, kısmi tıkanma hala devam ediyorsa, hastaya arkadan sarılarak elimizi yumruk şeklinde yapıp, baş parmak çıkıntısı mide ile göğüs kafesi arasında gelecek şekilde kavrayıp yabancı cisim çıkana kadar 5-7 kez bunu tekrarlamamız gerekir.
bebeklerde ise, Bebek, ilkyardımcının bir kolu üzerine ters olarak yatırılır, Başparmak ve diğer parmakların yardımıyla bebeğin çenesi kavranarak boynundan tutulur ve yüzüstü pozisyonda öne doğru eğilir, 5 kez el bileğinin iç kısmı ile bebeğin kürek kemiklerinin arasına hafifçe vurulur
eğer yabancı cisim hala çıkmadıysa, bebeği bu kez ters yüzü bize bakacak şekilde belinden başı hafif aşağı sarkıtarak kolumuzun üzerine yatırıyoruz. 5 kez iki parmakla göğüs kemiğinin alt kısmından karnın üst kısmına baskı uyguluyoruz. eğer çıkaramıyorsak yine 112 ekiplerini arıyoruz.
2. bölüm havale ve acil yardım
havale, Adalelerin kontrol edilemeyen kasılmalarıdır. Sinir merkezindeki tahriş sonucu beyinde gerçekleşen elektriksel boşalmalardır. havalenin nedenleri arasında, yüksek ateş, Beyinde yaralanma, enfeksiyon, ve sara krizi örnek verilebilir. Ateş nedenli havale, herhangi bir hastalık sonucu vücut sıcaklığının 38 C°'nin üzerine çıkmasıyla oluşur. Genellikle 6 ay ve 6 yaş arasındaki çocuklarda rastlanır
havale geçiren kişilere ilk olarak -ılık suyla ıslatlmış- ıslak havlu çarşafa sarmamız gerekir. ateş düşmüyorsa, ılık bir küvete sokulur. ancak bu noktada kişiyi buzlu suyun altına sokmamamız gerekir. ateş düşmüyorsa yine 112 ekipleri aranıp en yakın sağlık kuruluşuna transfer edilmesi sağlanır.
3. bölüm sara krizi nedir, nasıl müdahele edilir
sara nöbeti belirtileri nedir
Hastada var olmayan koku alma, adale kasılması vb. ön haberci denilen belirtiler olur. Bazen hasta bağırır, şiddetli ve ani bir şekilde bilincini kaybederek yığılır.• Dudaklarda ve yüzde morarma gözlenir. Ardından kısa ve genel adale kasılması, sesli nefes alma,
aşırı tükürük salgılanması, altına kaçırma görülebilir. Son aşamada hasta uyanır. Şaşkındır. Nerede olduğundan habersiz, uykulu hali vardır.
nasıl müdahele edilir
hastayı öncelikle kesinlikle elini ayağını bağlamıyoruz ve kendi sürecine bırakıyoruz. hastanın kilitlenmiş çenesini açmaya çalışmıyoruz. etrafa ve kendisine zarar vermemesi için güvenlik önlemi almaya çalışıyoruz, kolonya soğan sarımsak vs gibi şeyler kesinlikle koklatmıyoruz. hasta nöbet sırasında kusabilir dikkatlı olunmalıdır. yani genel olarak hastayı kendi süreci ile başbaşa bırakmamız gerekir sara nöbetinde.
4. bölüm bayılma ve koma uygulamaları, acil yardım teknikleri ve önbilgi
Bayılma (Senkop), beyne giden kan akışının azalması sonucu oluşan kısa süreli, yüzeysel ve geçici bilinç kaybıdır.
Bayılma nedenleri: Korku ve aşırı heyecan,Sıcak ve yorgunluk,Kapalı ortam ve kirli hava,Aniden ayağa kalkma, Kan şekerinin düşmesi,Şiddetli enfeksiyonlar olabilir.
Kişi başının döneceğini hissederse: Sırt üstü yatırın; ayaklarını 30 cm. kaldırın (Şok Pozisyonu), Sıkan giysilerini gevşetin, Kendini iyi hissedinceye kadar dinlenmesini sağlayın.
Kişi bayıldı ise;
Etraftaki meraklıları çevreden uzaklaştırın,Hasta/yaralıyı sırt üstü yatırın ve ayaklarını 30 cm yukarı kaldırın.Solunum yolu açıklığını kontrol edin ve koruyun. sıkan giysileri gevşetin.Kusma varsa yan pozisyonda tutun.
Koma nedir
koma, Yutkunma, öksürük gibi reflekslerin ve dıştan gelen uyarılara karşı tepkinin azalması ya da yok olması ile ortaya çıkan uzun süreli bilinç kaybıdır.
Koma nedenleri;
Düşme ya da şiddetli darbe, kafa travmaları, Zehirlenmeler, Şeker hastalığı, Aşırı alkol ve uyuşturucu kullanımı, Havale vb. ateşli hastalıklar, Karaciğer hastalıkları olabilir.
Koma belirtileri;
Yutkunma, öksürük vb. tepkilerin kaybolması, Sesli ve ağrılı uyarılara cevap vermeme hali İdrar ve dışkı kontrolünün kaybolması.
koma halindeki hastaya ilk yardım
hastayı öncelikle koma pozisyonuna getirmemiz ve ardından 112 ekiplerini aramamız gerekir.
hastaya koma pozisyonu nasıl verilir
1- Hasta/yaralıyı sesli veya omzundan hafif sarsın; uyarı vererek bilincini kontrol edin
2- Sıkan giysilerini gevşetin
3- Ağız içinde yabancı cisim olup olmadığını kontrol edin.
4- Bak, dinle, hisset yöntemi ile solunumunu kontrol edin
5-Şah damarından nabzını kontrol edin.
6- Başı, uzatılan kolun üzerine yan pozisyonda hafif öne eğik konuma getirin.
7- 4. Tıbbi yardım (112) gelinceye kadar bu pozisyonda tutun. ve 3-5 dakika aralıklarla solunumu sürekli kontrol edin.
koma pozisyonu aşağıdaki gibidir. bu adımları uygulayın.
5. bölüm kanama ve kanamalı yara uygulamalarında ilk yardım
Damar bütünlüğünün bozulması sonucu kanın damar dışına (vücut içine ya da dışına) çıkmasına kanama denir. bu kanamalar 3 gruba ayrılır dış kanama, iç kanama, doğal deliklerde meydana gelen kanamadır. Dış Kanamalar: Kanın vücut dışına doğru akması, iç Kanamalar: Kanın vücut içine akması, Doğal Deliklerde Meydana Gelen Kanamalar: Kulak, burun, ağız, anüs (makat) ve üreme organlarından olan kanamalardır.
dış kanamalarda uygulanacak ilk yardım
açık yara üzerine direkt baskı uygulamak gereklidir. kanama elinizdeki bezle durmazsa ikinci üçüncü bezi de üzerine koyarak iyiye bastırın. kanama hala durmazsa yaranın üzerini sıkıca bir iple bağlayarak baskı uygulayın. ve kanayan bölgeyi yukarı doğru kaldırın. eğer kopan uzuv varsa, turnike yöntemini uygulamalısınız.
Burun Kanamasında İlk Yardım
Hastanın başını öne doğru eğin. Mümkünse oturtun. en az 5 dakika Burun kanatlarını sıkıştırarak iki parmağınızla sıkın Kanamanın durmaması halinde hasta ya da yaralıyı
en yakın sağlık kuruluşuna götürün
Kulak Kanamasında İlk Yardım
Kanama hafifse kulağı temiz bir bezle temizleyin. Ciddi ise kulağı tıkamadan gazlı bezle kapatın. Hasta/yaralının hareketsiz olarak, kanayan kulak üzerine yan yatmasını sağlayın. kulak kanaması ciddi bir beyin kanaması habercisi olabilir dikkatli olmalısınız. bunun için hastayı en kısa zamanda bir sağlık kuruluşuna transfer etmeniz gerekir.
6. bölüm yanık tedavisi ilk yardım uygulaması ve yanıklar
1'inci Derece Yanıklar:
Alt deride ve derinin yüzeyinde, kızarıklık, (pembe,
kırmızı arası renk) şeklinde görülen doku hasarı vardır.Ağrı vericidir.Yanık bölgede ödem ve hafif şişlik vardır.Genelde 48 saatlik süreç içinde iyileşir.
2'inci Derece Yanıklar:
Derinin 1. ve 2. tabakasını etkiler.En bariz özelliği deride içi su dolu kabarcıklar (bül)
oluşmasıdır.Derinin kendini yenilemesiyle kendiliğinden iyileşir.Çok ağrılıdır.
3'üncü Derece Yanıklar:
• Derinin tüm tabakaları etkilenir. Kaslar, sinirler, damarlar üzerinde etkilidir.Beyaz kuru yaradan, siyah renge kadar aşamaları
vardır.Ağrısızdır, çünkü bütün sinirler zarar görmüştür.
Isı İle Oluşan Yanıkta İlk Yardım
Kişi hala yanıyorsa panik yapmayın; hareket ediyorsa
koşmasını engelleyin. Hasta/yaralının üzerini battaniye vb. ile kapatın ve
yuvarlanmasını sağlayın. Yaşam bulgularını değerlendirin. En az 20 dakika, soğuk
su altında tutun. Ödem oluşabileceğinden yüzük, bilezik vb.
aksesuarlarını ve giysilerini çıkarın. Deriyi sabunlu su ile dikkatle temizleyin. Su toplayan yerleri patlatmayın. Yanık bölgelere bandaj
uygulamayın.Yanığın üzerini temiz bezle örtün; üzerine hiçbir madde sürmeyin. Hasta/yaralıyı battaniye ile örtün. Yanık geniş ve sağlık kurumu uzaksa, kusma yoksa,
bilinci açıksa hasta/yaralıya ağızdan sıvı vererek sıvı
kaybını engelleyin (1 lt. su + 1 çay kaşığı karbonat +1 çay kaşığı tuz). Tıbbi yardım isteyin
Kimyasal Yanıklarda İlk Yardım
Deriyle temas eden kimyasal maddenin deriyle
temasını en kısa sürede kesin. Giysileri çıkarın. Yanık bölgeyi bol, tazyiksiz suyla, en az 20-25 dk. yumuşakça yıkayın. Daha sonra hasta/yaralıyı battaniye vb. ile örtün. Tıbbi yardım sağlayın.
Elektrik Yanıklarında İlk Yardım
Hasta/yaralıya dokunmadan önce elektrik akımını kesin. Akımı kesme imkanı yoksa yalıtkan bir maddeyle kişinin elektrikle temasını kesin. Hasar gören bölgeyi örtün. Hasta/yaralıyı yerinden kımıldatmayın.
7. bölüm Hayvan Isırıkları ve Böcek Sokmaları
Kedi köpek vb. hayvanların dişleri sivri vekeskindir. Ağızlarında ise daima mikrop vardır. Isırmaları halinde mikropların derindeki dokulara kadar ulaşmasına sebep olurlar. Ayrıca birden fazla ısırmalarında ciddi yaralanmalara yol açabilirler.
Kedi - Köpek Isırmalarında İlk Yardım
Hafif Yaralanmalarda; Yarayı 5 dakika süreyle sabun ve soğuk suyla yıkayın. Yaranın üzerini temiz bir bezle kapatın.
Ciddi Yaralanma ve Kanama Varsa; Yaraya temiz bir bezle basınç uygulayarak
kanamayı durdurun Derhal tıbbi yardım (112) sağlayın ve hastayı kuduz aşısı olması konusunda uyarın
Arı Sokmasında İlk Yardım
Yaralı bölgeyi yıkayın. Arının iğnesi derinin üzerinden görünüyorsa çıkarın. monyak vb. kullanmadan soğuk su ile soğuk
uygulama yapın. Eğer ağızdan sokma varsa solunum güçleşmişse
hastanın buz emmesini sağlayın. Ağız içi sokmalarında ve alerjisi olanlar için tıbbi
yardım isteyin
Akrep Sokmasında İlk Yardım
Sokmanın olduğu bölgeyi hareket ettirmeyin! Yatar pozisyonda tutun, Yaraya soğuk uygulama yapın Kan dolaşımını engellemeyecek şekilde bandaj
uygulayın, Turnike uygulamayın! Yara üzerine hiçbir girişim yapmayın (kesilmez,
emilmez vb.).
Yılan Sokma / Isırmalarında İlk Yardım
Hastayı sakinleştirip dinlenmesini sağlayın.Yarayı su ile yıkayın.Yaraya yakın bölgedeki baskı yapabilecek eşyaları
çıkarın (yüzük, bilezik, saat vb.). Yaraya soğuk uygulama yapın.Yaralanan bölgeye dolaşımı engellemeyecek şekilde bandaj yapın. Turnike uygulamayın!Yaralıyı mümkün olduğunca hareket ettirmeyin. Yara üzerine hiçbir müdahale yapmayın (kesme,
emme vb.) Yaşam bulgularını izleyin Tıbbi yardım isteyin.
8. bölüm yaralanmalar
Kanama varsa durdurun. Batan cisim varsa çıkarmayın. Delici göğüs yaralanmalarında yaralının bilinci yerindeyse yarı oturur şekilde oturtun; sırtını destekleyin ve ayaklarını 30 cm yükselterek şok pozisyonu vererek 112 acil servisi arayın. Delici karın yaralanmalarında hastayı sırt üstü yatırın ve 112 acil servisi arayın.
Delici Göğüs Yaralanmalarında İlk Yardım
Yaranın üzerini tercihen plastik poşet vb. içeren sarılmış bez ile kapatın. Nefes alma sırasında yaraya hava girmesini engellemek, nefes verme sırasında havanın dışarı
çıkmasını sağlamak için yara üzerine konan bezin bir ucunu açık bırakın. Bilinç açık ise hasta/yaralıyı yarı oturur pozisyonda tutun. Hasta/yaralıya ağızdan hiçbir şey vermeyin. Hasta/yaralının yaşam bulgularını sık sık kontrol edin. Şok önlemlerini alın
Delici Karın Yaralanmalarında İlk Yardım
Hasta/yaralının bilinç kontrolünü yapın. Hasta/yaralının yaşam bulgularını kontrol edin. Dışarı çıkan organları içeri sokmaya çalışmayın,üzerlerini geniş, nemli ve temiz bir bezle örtün. Bilinç yerinde ise sırt üstü pozisyonda bacaklarbükülmüş olarak yatırın, ısı kaybını önlemek için hasta/yaralının üzerini örtün. Ağızdan yiyecek ya da içecek bir şey vermeyin. Yaşam bulgularını sık sık izleyin.
9. bölüm zehirlenmeler
Sindirim Yolu İle Zehirlenmede İlk Yardım
Bilinci kontrol edin. Sadece ağız zehirli maddeyle temas etmişse su ile
çalkalayın. El ile temas etmişse eli sabunlu su ile yıkayın. Yaşam bulgularını değerlendirin. Kusma, bulantı, ishal vb. belirtileri değerlendirin. Bilinç kaybı varsa koma pozisyonuna getirin.Hastanın üstünü örtün. 112'yi arayın. Olayla ilgili bilgileri toplayarak kaydedin (Zehirli maddenin türü, ilaç ya da uyuşturucu alıyor mu,
hastanın bulunduğu saat, evde ne tür ilaçlar var). Özellikle yakıcı maddenin alındığı durumlarda hasta asla kusturulmaz!
Solunum Yolu İle Zehirlenmede İlk Yardım
Olay yerinin güvenliğini sağlayın (Cam ve kapıları açarak ortamı havalandırın ya da hastayı temiz havaya çıkarın).Yaşamsal belirtileri değerlendirin.Rahat nefes alabilmesi için hastayı yarı oturur pozisyonda tutun. Bilinci kapalı ise koma pozisyonu verip 112'yi arayın
10. bölüm hasta nakletme taşıma kuralları
Hasta/Yaralı Taşırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Baş-boyun-gövde ekseni esas alınmalı, Ekip çalışması yapılmalı, Hasta/yaralıya yakın mesafede çalışılmalı, Daha uzun ve kuvvetli kas grupları kullanılmalı, gerginliğini korumak için dizler kalçadan bükülmeli, Yerden destek alacak şekilde, her iki ayak kullanılmalı ve biri diğerinden öne yerleştirilmeli, Omuzlar leğen kemiği hizasında tutulmalı, Ağırlık kaldırırken karın muntazam tutulup kalça kasılmalı, Kalkarken ağırlık kalça kaslarına verilmeli, Yavaş ve düz adımlarla yürünmeli (adımlar omuzdan
geniş olmamalı), Ani dönme ve bükülmelerden kaçınılmalı; hasta yaralı az hareket ettirilmelidir
Acil Taşıma Teknikleri
sürükleme tekniği
Ayak bileklerinden tutarak sürükleme
Koltuk altından tutarak sürükleme
Araç içindeki yaralıyı taşıma (Rentek) tekniği
en önemlisi, bir can, bir hayatı kurtarmak için cesur olun..
ölümü ancak cesaret yenebilir..
sizleri seviyorum..
